اتوبوس رانی

در دوره ای هستیم که در آن تکنولوژی و فناوری چنان پیشرفت داشته که بسیاری از کارهایی که در گذشته دشوار بودند، بسیار آسان شده اند. از تمام فناوری ها می گذریم و به سراغ خیابان ها و گسترش فناوری در خیابان ها می رویم. خیابان هایی که روزگاری، تنها محل عبور انسان ها بودند و در طی دراز مدت محل عبور چارپایان شدند. بعد از گذشت زمان نه چندان زیادی، محل عبور اولین ماشین های اسب بخار شدند. در این مقاله کیهان سفر قصد دارد تا در مورد تاریخچه اتوبوس ها برای شما صحبت کند.

اولین اتوبوس های مسافربری در سال 1820 اختراع شدند، نکته ی جالب آنها این بود که، توسط اسبها حرکت می کردند. اولین اتوبوس ها در شهر نانتس فرانسه برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفتند. اتوبوس های اولیه ای که صندلی های چوبی داشتند و برای حمل توسط اداره ی پست مورد استفاده قرار می گرفتند.

البته برخی نیز اینگونه معتقدند که اولین اتوبوس ها در انگلستان پیدایش پیدا کردند. بهرحال به تدریج اتوبوس به علت کارایی بالا در کشورهای دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفت. یکی از اولین کشورها آمریکا بود.

البته در طول تاریخ اتوبوس ها اینگونه پیشرفته نبودن و همانطور که گفته شد، با اسب هدایت میشدند. در سال 1905 اولین اتوبوس موتور دار ساخته شد و در 1920 تایرهای بالنی به روی کار آمدند. اولین موتورهای دیزلی در 1936 روی کار آمدند و پس از آن هم هر روز شاهد پیشرفت های بیشتر در این زمینه بوده ایم.

اتوبوس مسافربری در ایران

اما در ایران اولین اتوبوس مسافربری توسط یک تاجر در رشت خریداری شد. بعد از اینکه نتوانست از آن بهره ای ببرد آن را به یک تاجر تهرانی فروخت. از اینجا اولین استارت حمل و نقل عمومی با اتوبوس زده شد.  بعد از آن هم مهمترین کارایی اتوبوس که منجر به همگانی شدن آن نیز شد، در مسیر تهران و شهر ری بود که بدنبال ساخت راه آهن شاه عبدالعظیم در شهر ری اتفاق افتاد.

در این مسیر حمل و نقل بر پایه ی دو کارکرد خدمات ایاب و ذهاب و تفریح بود. این شروع کار اتوبوس رانی بین شهری بود.

طرح و لایحه ی تاسیس شرکت های اتوبوسرانی خصوصی در سال 1305 تصویب شد. اولین شرکتی که توانست مجوز اتوبوسرانی را از آن خود کند یک شرکت دانمارکی بود. اما به دلیل کمبود در آمد این شرکت نتوانست به خدمات خود ادامه دهد و فعالیت این اتوبوس های مسافربری، در شهرها به پایان رسید.

در سال 1321 مصوبه ای دیگری مبنی بر ایجاد شرکت های حمل و نقل شهری تصویب شد. در سال 1323 یکی از بانک ها تصمیم بر خرید تعدادی اتوبوس گرفت. 50 دستگاه اتوبوس وارد شد و از این 50 دستگاه اتوبوس مسافربری 30 دستگاه به تهران اختصاص داده شد. طی مدت زمان کوتاهی تعداد به 200 دستگاه افزایش یافت و بانک این اتوبوس ها را به صورت اقساط به شرکت های خصوصی فروخت.

اولین اتوبوس های داخلی

پس از آن بود که برادران تهرانی با سختی و تلاش کارخانه پارس لوکس را تاسیس کردند و نخستین اتوبوس های مسافربری و مینی بوس های دویتز را در کشورمان تولید کردند.

بعد از این پیشرفت شگرف، کم کم نظام اتوبوسرانی منظم شد و تحت کنترل در آمد. در طی مدت کوتاهی نیز، رفتار عمومی و فرهنگ سوار شدن به اتوبوس بهتر شد و مردم در صف ها منتظر می مانند تا به نوبت سوار اتوبوس شوند.

در سال 1331 بود که قانون تاسیس شرکت های اتوبوسرانی عمومی به شورای ملی رسید و شهرداری توانست امتیاز آن را از آن خود کند. اولین شهرها که شرکت اتوبوسرانی در آنها تصویب شد، تبریز و تهران و اهواز بودند.

مسئولین نیز تلاش زیادی کردند تا خدمات را بهتر کنند اما بخاطر دقت کم در بررسی امور، چندان موفق نبودند. مثلا در سال 1338 هزاران دستگاه فروش بلیط اتوبوس در داخل ماشین نصب شد اما بیشتر از هشت ماه دوام نیاورد. چرا که، مردم اکثرا پول خرد نداشتند و معطلی زیادی در پی داشت و کنترلی هم بر آن نبود.

بعد از شهرهای فوق کم کم در شهرهای مشهد، رشت، اصفهان، کرمان و ارومیه هم، شرکت های اتوبوسرانی تاسیس شدند. تا قبل از پیروزی انقلاب، این آمار به 14 شهر رسید. بعد از انقلاب هم 9 شرکت دیگر تاسیس شد. زمان اوج ساماندهی شرکت های اتوبوسرانی کشور در سالهای 1368 تا 1371 بود. در این بازه، 24 شهر دیگر هم دارای شرکت اتوبوسرانی شدند. یعنی تا سال 1371، 48 شهر کشور، دارای اتوبوسرانی شدند و از خدمات آن بهره بردند. در حال حاضر این تعداد بیشتر شده و خدمات آن نیز بسیار بهینه تر و مناسب تر شده است.